Three Gorges Dam चीनच्या 'सुपर डॅम'चा जगाला धोका ! पृथ्वीचा वेग मंदावला, नासाचा इशारा

दिल्ली - चीनच्या (China) महत्वकांक्षी थ्री गॉर्जेस धरणामुळे (Three Gorges Dam) पृथ्वीच्या फिरण्याचा वेग कमी झाल्याचा इशारा नासाने (NASA) दिला आहे. या थ्री गॉर्जेस धरणात (Three Gorges Dam) मोठ्या प्रमाणात पाणी साठल्याने पृथ्वीच्या फिरण्याचा वेग दररोज 0.6 मायक्रो सेकंदांनी मंदावला आहे. यांग्त्झी नदीवर बांधलेल्या विशाल थ्री गॉर्जेस धरणात (Three Gorges Dam) जास्त पाण्यामुळे पृथ्वीच्या जडत्वाचा क्षण बदलला आहे, त्यामुळे पृथ्वी फिरताना वेगात बदल दिसून येत आहे.

पृथ्वीच्या फिरण्याच्या गतीवर पाण्याच्या विस्ताराचा परिणाम होतो. जेव्हा कोणत्याही वस्तूचे वस्तुमान पृथ्वीच्या केंद्राजवळ असते तेव्हा पृथ्वी वेगाने फिरते. तर जेव्हा वस्तुमान पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर पसरते तेव्हा त्याचा वेग कमी होतो. याच कारणामुळे थ्री गॉर्जेस धरणात (Three Gorges Dam) ठेवलेले पाणी हे पृथ्वीचा वेग कमी होण्याचे प्रमुख कारण मानले जात आहे.

हेही वाचा - pregnant गरोदर करा आणि 5 लाख कमवा ! बिहारमध्ये सायबर फसवणुकीचे अनोखे प्रकरण

नासाचे शास्त्रज्ञ काय म्हणतात ?

नासाचे (NASA ) शास्त्रज्ञ बेंजामिन फोंग चाओ यांच्या मते, या थ्री गॉर्जेस धरणामुळे (Three Gorges Dam) पृथ्वीच्या फिरण्याचा वेग प्रतिदिन 0.06 मायक्रो सेकंदांनी कमी झाला आहे. जरी हा बदल अगदी लहान असला तरी मानवनिर्मित संरचना पृथ्वीच्या नैसर्गिक प्रक्रियेवर कसा परिणाम करू शकते हे दाखवून देत आहे.

पृथ्वीच्या फिरण्याच्या गतीवर कसा परिणाम होतो ?

पृथ्वीच्या परिभ्रमणाचा वेग समजण्यात जडत्वाचा क्षण महत्त्वाची भूमिका बजावतो. हे पृथ्वीच्या परिभ्रमणाच्या अक्षाच्या संबंधात वस्तुमान कसे ताणले जाते हे स्पष्ट करते. जेव्हा मोठ्या प्रमाणात पाणी साचते तेव्हा हे वस्तुमान विषुववृत्ताकडे पसरते, ज्यामुळे पृथ्वीचा जडत्वाचा क्षण बदलतो. थ्री गॉर्जेस धरणात (Three Gorges Dam) 40 अब्ज घनमीटर पाणी साठवले जाऊ शकते. या महिन्यात विषुववृत्त दिशेने स्थानांतर. यामुळे पृथ्वीच्या जडत्वाचा क्षण किंचित वाढतो, ज्यामुळे पृथ्वीचा वेग थोडा कमी होतो.

थ्री गॉर्जेस धरण हा एक तांत्रिक चमत्कार

थ्री गॉर्जेस धरण (Three Gorges Dam) हा देखील तांत्रिक दृष्टिकोनातून मोठा चमत्कार आहे. हे धरण 185 मीटर उंच आणि 2 किलोमीटरपेक्षा जास्त लांब आहे, जे जगातील सर्वात मोठे वीजनिर्मिती करणारे धरण (Largest power generating dam in the world) आहे. पूर्ण क्षमतेने ते 22,500 मेगावॅट वीज निर्माण करणार आहे. या धरणाच्या निर्मितीमुळे लाखो घरे आणि उद्योगांना ऊर्जा पुरवता येणार आहे.

हेही वाचा - Los Angeles अमेरिकेत लॉस एंजेलिसमध्ये आगीचा कहर ! शेकडो घरे भस्‍मसात

भारत सरकार सतर्क

चीनने (china) ब्रह्मपुत्रा नदीवर सुपर डॅम बांधण्याची घोषणा केल्यापासून खळबळ उडाली आहे. दरम्यान, तिबेटमध्ये भारताच्या सीमेजवळ धरण बांधण्याच्या चीनच्या योजनेबाबत भारत सावध असल्याचे संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह (Defense Minister Rajnath Singh) यांनी सांगितले. भारतासारख्या देशांच्या हितसंबंधांना धक्का पोहोचणार नाही याची काळजी चीनला घ्यावी लागेल, असेही संरक्षणमंत्र्यांनी म्हटले आहे. ब्रह्मपुत्रेवर जगातील सर्वात मोठे धरण बांधण्याच्या चीनच्या योजनेवर भारताने म्हटले आहे की ते तपास सुरू ठेवतील आणि आपल्या हितसंबंधांचे रक्षण करण्यासाठी आवश्यक पावले उचलतील.

भारत सरकार सतर्क आहे, एका कार्यक्रमादरम्यान त्यांनी चीनला ब्रह्मपुत्रेच्या डाउनस्ट्रीम क्षेत्राच्या हितसंबंधांचे नुकसान होणार नाही याची काळजी घेण्याचे आवाहन केले. राजनाथ सिंह मंगळवारी येथील मुफिद-ए-आम इंटर कॉलेज ऑफ सेकंडरी टीचर्स असोसिएशनमध्ये आयोजित राज्य परिषदेत पोहोचले होते.