( Ghibli Digital Trap ) सोशल मीडियावरील आकर्षक ट्रेंड्स मागे काही वेळा धोकादायक कंगोरे लपलेले असतात. गीबली स्टाईलमध्ये फोटो मिळवणे जितके सोपे आणि मजेशीर वाटते, तितकेच ते आपल्या डिजिटल ओळखीच्या दृष्टीने धोकादायक ही ठरू शकते. त्यामुळे कोणतेही अॅप वापरताना ‘डिजिटल सजगता’ ठेवणे आज काळाची गरज बनली आहे. सामान्य फोटो अॅनिमेटेड ‘गीबली स्टाईल’ ( Ghibli Digital Trap ) मध्ये रूपांतरित करणाऱ्या अनेक मोबाईल अॅप्स आणि वेबसाइट्सचे सध्या सोशल मीडियावर मोठे आकर्षण निर्माण झाले आहे. ‘गीबली स्टुडीओ’ नावाचा हा व्हिज्युअल ट्रेंड सहज वाटत असला, तरी त्यामागे डेटा चोरीचे गंभीर प्रकार लपलेले असल्याची माहिती सायबर तज्ज्ञांकडून ( Ghibli Digital Trap ) समोर आली आहे.
फोटो तयार कसा होतो ?
‘गीबली स्टुडीओ’ नावाखाली चालणाऱ्या अॅप्स किंवा वेबसाइट्सवर वापरकर्त्याला स्वतःचा फोटो अपलोड करावा लागतो. काही वेळातच AI (कृत्रिम बुद्धिमत्ता) तंत्रज्ञानाद्वारे हा फोटो अॅनिमेटेड स्वरूपात परत दिला जातो. अनेक अॅप्समध्ये विविध पोझेस, पार्श्वभूमी आणि फ्रेम्ससह हे ( Ghibli Digital Trap ) फोटो उपलब्ध होतात. यासाठी काही वेळा शुल्कही आकारले जाते.
आकर्षण मागचा धोका
सामान्य दिसणारी ही प्रक्रिया तितकीच धोकेदायक आहे. तज्ज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, वापरकर्त्यांकडून घेतले जाणारे फोटो AI मॉडेल्समध्ये ( Ghibli Digital Trap ) कायमचे संग्रहित केले जातात. अनेक वेळा हे अॅप्स किंवा वेबसाइट्स त्यांच्या ‘गोपनीयता धोरणा’त असे कलम ठेवतात की, “आपण दिलेला डेटा आम्ही वापरू, साठवू आणि तृतीय पक्षासोबत शेअर करू शकतो.”
यामुळे बायोमेट्रिक ओळख, चेहऱ्याचे वैशिष्ट्य, त्वचेचा रंग, डोळ्यांची रचना, वय, लिंग अशा संवेदनशील माहितीचा वापर अन्य ठिकाणी होण्याची शक्यता निर्माण होते.
डीपफेक व फसवणुकीचा संभाव्य वापर
फोटो वापरून फेक प्रोफाइल तयार करणे, डीपफेक व्हिडीओ बनवणे किंवा फसवणुकीसाठी वापरणे ही शक्यता सुद्धा नाकारता येत नाही. यामुळे व्यक्तीची ओळखच धोक्यात येऊ शकते. एकदा फोटो AI सर्व्हरवर अपलोड झाला की, तो तिथून पूर्णतः हटवता येतोच असे नाही.
सायबर हल्ल्यांची भीती
अनेक AI अॅप्स आणि वेबसाइट्स सायबर सुरक्षेच्या बाबतीत अजूनही सक्षम नाहीत. अशावेळी डेटा ब्रिच किंवा हॅकिंग झाल्यास लाखो वापरकर्त्यांची माहिती लीक होऊ शकते. २०२२ साली अशा प्रकारचा प्रकार Lensa AI च्या बाबतीत समोर आला होता.
वाचण्यासाठी काय करावे ?
कोणत्याही अॅपचा वापर करण्याआधी त्याचे अटी शर्ती नक्की वाचावेत.
फोटो अपलोड करताना अनावश्यक परवानग्या (लोकेशन, संपर्क, गॅलरी) देऊ नयेत.
शक्य असल्यास वॉटरमार्क किंवा फिल्टर लावून फोटो अपलोड करावेत.
अॅप हटवल्यावर तुमचा डेटा सर्व्हरवरून हटवला गेला का, याची तपासणी करावी.
सार्वजनिक सोशल मीडियावर असे फोटो शेअर करताना सावधगिरी बाळगावी.
टीप: हा लेख देखील एआयच्या मदतीने तयार करण्यात आला आहे.